Jimnastik veya cimnastik vücudu, fiziksel yapısını düzeltme ve geliştirme amacıyla düzenli hareket ettirme sanatıdır. Bedeni çevikleştirmek ve güçlendirmek için yapılan alıştırmaların tümü, idman ve kültürfizik hareketleri jimnastiğin kapsamına girer.
İyileştirme ve öğrenme amaçları güden tıbbi jimnastik ve eğitim jimnastiği ise sanat olmaktan çıkıp bilim sayılmaktadır.
Bölümleri
- Aletli ya da aletsiz jimnastik
- Artistik jimnastik
- Modern ritmik jimnastik
- Atletizm öncesi jimnastik
- Oda jimnastiği
- Cambazlık jimnastiği
- Düzeltici jimnastik
- Eğitici jimnastik
- Tıbbi jimnastik
Jimnastiğin Branşları
- Artistik Jimnastik: Ülkemizdeki eski adı Aletli Jimnastiktir. Sanatsal ya da sanat jimnastiği anlamına gelir. Erkekler 6 alette yarışır. Bunlar şu aletlerdir: – Yer, kulplu beygir, halka,atlama beygiri, paralel, barfiks. Bayanlar 5 alette yarışır. – Atlama beygiri, kız paraleli, denge, yer, asimetrik paralel.
- Ritmik Jimnastik: İsveç kökenli bir spordur. Oyunculuk, bale, müzik ve pandomin ile birlikte yapılır. Sadece bayanların yaptığı bir branştır. 1983’te Olimpiyatlara dahil edilen Ritmik Jimnastiğin kendine özgü kuralları ve puanlama sistemi vardır. Türkiye’de 1982 yılında başlayan Ritmik Jimnastik bir yarışma dalı olarak yenidir. Yalnız bayanların yarıştığı branştır. Artistik jimnastikte aletler sabit olmasına karşın, ritmik jimnastikte taşınabilir aletler kullanılmaktadır. Bunlar; çember, top, kurdele, ip, lobuttur. Her yıl bunların bir tanesinin kullanımı iptal edilir.
- Genel Jimnastik: Şu anda gösteri amaçlı yapılmakta olan bu branşta her ülke kendi yarışma kurallarını belirlemektedir. Genel jimnastik, müzik eşliğinde serbest spor giysileri ve taşınabilir her türlü aracın kullanılabileceği, içerisinde dans, çeşitli jimnastik hareketleri olan, hatta belli bir temayı işleyen ve estetik görünümü ağır basan bir grup jimnastiğidir. Gruplar yalnız bay, yalnız bayan olabileceği gibi, karma da olabilir. Her alette serbest ve zorunlu hareketler vardır. Zorunlu hareketler önceden belirlenmiş hareketlerdir. Serbest hareketler, jimnastikçilerin kendilerinin düzenledikleri hareketlerdir ve yarışmacıların en başarılı yönlerini gösterebilmek amacını taşırlar.
Erkekler:
- Yer Hareketleri: Halı yada özel plastik bir madde ile kaplanmış 12 x12 m² lik bir alanda yapılır. Hareket serisi en az 50, en çok 70 sn. dir. Hareketler bütün zemine yayılmak zorundadır ve uyum içinde olmalıdır.
- Atlama Beygiri: 1,35 m yükseklikte, 1,60 m uzunlukta bir alettir. Atlayışta yükseliş sağlamak amacıyla sıçrama tahtası kullanılır. Erkekler (uzun beygirden) bayanlar (yan beygirden) atlar. Koşu pistinin boyu 20 m.yi geçmez.
- Paralel: Yerden 1.75 m yükseklikte, genişliği isteğe göre ayarlanabilen, birbirine paralel esnek iki çubuktan (bar) oluşur.
- Kulplu Beygir: Atlama beygirine benzer. Ancak bunun üzerinde iki kulp vardır. Kulplar 41-44 cm mesafededir. Kulpların üstünün yerden yüksekliği 1.22 m. dir.
- Halka: Yukarıdan sarkan tellere asılı yerden 2.55 m yükseklikte ve 13 cm çapında serbestçe sallanan iki halkadan oluşur. Jimnastikte en fazla kuvvet gerektiren branştır.
- Barfiks: Çelikten yapılmış olup, yerden 2.55 m yükseklikte direkler üzerinde yerleştirilmiş, 2.40 m uzunluğunda bir bardan oluşur.
Bayanlar:
- Atlama Beygiri: Yerden yüksekliği 1,10 m. dir. Erkeklerin aksine yan olarak kullanılır. Yarışma 1 A Zorunlu Seridir ve bir atlayış yapılır. Yarışma 1 B Serbest seridir ve iki atlayış yapılır.
- Paralel: 2.40 m uzunlukta birbirlerine paralel barlardan oluşur. Bunlardan alt bar 155 -160 cm, üst bar 225-235 cm, bar açıklığı ise 90- 140 cm arasındadır. Paralel serisi, en az 10 değer bölümü, en az üç bar değişikliği, en az bir yön değişikliği içerir.
- Denge: Yerden yüksekliği 1.10 m, uzunluğu 5 m genişliği 10 cm. dir. Seri süresi 1.10 dan az, 1.30 sn. den fazla olamaz.
- Yer: 2 x12 m. lik yer minderinde yapılır. Seri süresi 1.10 dan az 1.30 sn. den çok olamaz.